Pro 11:31 | DutKingComments | STEP | Rijk willen worden en rijkdom misbruiken zijn te veroordelen. Er is nog een kwaad aan rijkdom verbonden en dat is op rijkdom vertrouwen ( ) . “Wie op zijn rijkdom vertrouwt” , zal daarmee beschaamd uitkomen. Dat zal hij tot zijn schade en schande merken als hij “ten val” komt. Rijkdom biedt geen vaste grondslag voor het leven. Ten val komen wil zeggen dat zijn leven in een puinhoop eindigt. De oorzaak daarvan is dat hij God geen plaats in zijn leven geeft ( ) . Voor “de rechtvaardigen” geldt het tegenovergestelde. Zij vertrouwen op God en “groeien als loof” . Hun leven is geworteld in Hem en wordt gekenmerkt door voorspoed en vruchtbaarheid (vgl. ; ) . Het leven van wie op rijkdom vertrouwt, is als een afgevallen en verdord blad, terwijl dat van de rechtvaardige is als een groenend blad vol vitaliteit dat blijft groeien. Iemand die in zijn hebzucht alleen aan zichzelf denkt, stort zijn huis in het ongeluk ( ) . Er is geen enkele belangstelling voor de medehuisgenoten, die hij slechts als lastig beschouwt bij het najagen van het kwaad. Wat er van zijn inspanningen overblijft, is slechts wind, niets wat hij kan beetpakken. Uit de manier waarop hij zijn huis heeft bestuurd, blijkt dat hij een dwaas is. De tweede versregel veronderstelt dat hij alles is kwijtgeraakt en dat hij zoveel schulden heeft gemaakt, dat hij zich als slaaf moet verhuren aan “wie wijs is van hart” . Wat de rechtvaardige voortbrengt ( ) , staat in tegenstelling tot de dwaas van . Zijn leven als een rechtvaardige laat zien dat hij leven heeft. Dat leven heeft hij niet in zichzelf. Wat uit hem komt, wat zichtbaar wordt van het leven dat in hem is, komt voort uit de ware Boom van het leven, de Heer Jezus. Het leven van de rechtvaardige lijkt daarom op het leven van Hem, de volmaakt Rechtvaardige. Deze overeenkomst komt ook tot uiting in de verhouding tot andere mensen. Iemand die een boom des levens als vrucht voortbrengt, is erop uit om anderen in verbinding met de ware Boom van het leven te brengen. Het gaat er in de eerste plaats om dat anderen worden aangetrokken door en gewonnen worden voor de wijsheid. Wie dat doet, wie op deze manier zielen vangt, is wijs. We kunnen het ook toepassen op het evangelie. We kunnen vissers van mensen worden en hen vangen ( ) door ze voor Christus te winnen, opdat ze achter Hem aangaan. Paulus is een bijzonder voorbeeld van zo’n wijze man (vgl. ) . Zijn hele dienst is een bron van leven en geestelijk voedsel voor de generaties na hem. “Een rechtvaardige” heeft evengoed als “de goddeloze en de zondaar” met de regering van God te maken ( ) . God moet in Zijn gerechtigheid met elke zonde handelen, ongeacht wie die zonde begaat. Een rechtvaardige die zondigt, moet de gevolgen daarvan ondergaan en dragen. Mozes is daarvan een voorbeeld. Omdat hij zondigde, mocht hij het volk niet in het beloofde land brengen. Ook het leven van David laat de waarheid zien van wat hier staat. Deze vergelding gebeurt op aarde. Een troost daarbij is dat de rechtvaardige mag weten dat Christus hem helpt bij het dragen van de gevolgen van zijn zonden, omdat Hij het oordeel over zijn zonden heeft gedragen op het kruis. “De goddeloze en de zondaar” krijgt evenzeer met de gevolgen van zijn zonden op aarde te maken en zal die moeten dragen. Maar er is voor hem een “hoeveel te meer” – dit is de eerste van de vier ‘hoeveel te meer’ spreuken ( ) . Hij zal de last alleen moeten dragen omdat hij zonder Christus leeft en, als hij zich niet alsnog bekeert, zonder Hem sterft. Het lijkt erop dat Petrus dit woord in zijn eerste brief aanhaalt wanneer hij schrijft: “En als de rechtvaardige met moeite behouden wordt, waar zal de goddeloze en zondaar verschijnen?” ( ) .

Proverbs 11:31

De groei van de rechtvaardige

Rijk willen worden en rijkdom misbruiken zijn te veroordelen. Er is nog een kwaad aan rijkdom verbonden en dat is op rijkdom vertrouwen (Sp 11:28). “Wie op zijn rijkdom vertrouwt”, zal daarmee beschaamd uitkomen. Dat zal hij tot zijn schade en schande merken als hij “ten val” komt. Rijkdom biedt geen vaste grondslag voor het leven. Ten val komen wil zeggen dat zijn leven in een puinhoop eindigt. De oorzaak daarvan is dat hij God geen plaats in zijn leven geeft (Lk 12:16-21).

Voor “de rechtvaardigen” geldt het tegenovergestelde. Zij vertrouwen op God en “groeien als loof”. Hun leven is geworteld in Hem en wordt gekenmerkt door voorspoed en vruchtbaarheid (vgl. Ps 92:13-16; Jr 17:7-8). Het leven van wie op rijkdom vertrouwt, is als een afgevallen en verdord blad, terwijl dat van de rechtvaardige is als een groenend blad vol vitaliteit dat blijft groeien.

Iemand die in zijn hebzucht alleen aan zichzelf denkt, stort zijn huis in het ongeluk (Sp 11:29). Er is geen enkele belangstelling voor de medehuisgenoten, die hij slechts als lastig beschouwt bij het najagen van het kwaad. Wat er van zijn inspanningen overblijft, is slechts wind, niets wat hij kan beetpakken. Uit de manier waarop hij zijn huis heeft bestuurd, blijkt dat hij een dwaas is. De tweede versregel veronderstelt dat hij alles is kwijtgeraakt en dat hij zoveel schulden heeft gemaakt, dat hij zich als slaaf moet verhuren aan “wie wijs is van hart”.

Wat de rechtvaardige voortbrengt (Sp 11:30), staat in tegenstelling tot de dwaas van Sp 11:29. Zijn leven als een rechtvaardige laat zien dat hij leven heeft. Dat leven heeft hij niet in zichzelf. Wat uit hem komt, wat zichtbaar wordt van het leven dat in hem is, komt voort uit de ware Boom van het leven, de Heer Jezus. Het leven van de rechtvaardige lijkt daarom op het leven van Hem, de volmaakt Rechtvaardige.

Deze overeenkomst komt ook tot uiting in de verhouding tot andere mensen. Iemand die een boom des levens als vrucht voortbrengt, is erop uit om anderen in verbinding met de ware Boom van het leven te brengen. Het gaat er in de eerste plaats om dat anderen worden aangetrokken door en gewonnen worden voor de wijsheid. Wie dat doet, wie op deze manier zielen vangt, is wijs.

We kunnen het ook toepassen op het evangelie. We kunnen vissers van mensen worden en hen vangen (Mt 4:19) door ze voor Christus te winnen, opdat ze achter Hem aangaan. Paulus is een bijzonder voorbeeld van zo’n wijze man (vgl. 1Ko 9:20-22 ; 1Ko 10:33). Zijn hele dienst is een bron van leven en geestelijk voedsel voor de generaties na hem.

“Een rechtvaardige” heeft evengoed als “de goddeloze en de zondaar” met de regering van God te maken (Sp 11:31). God moet in Zijn gerechtigheid met elke zonde handelen, ongeacht wie die zonde begaat. Een rechtvaardige die zondigt, moet de gevolgen daarvan ondergaan en dragen. Mozes is daarvan een voorbeeld. Omdat hij zondigde, mocht hij het volk niet in het beloofde land brengen. Ook het leven van David laat de waarheid zien van wat hier staat. Deze vergelding gebeurt op aarde. Een troost daarbij is dat de rechtvaardige mag weten dat Christus hem helpt bij het dragen van de gevolgen van zijn zonden, omdat Hij het oordeel over zijn zonden heeft gedragen op het kruis.

“De goddeloze en de zondaar” krijgt evenzeer met de gevolgen van zijn zonden op aarde te maken en zal die moeten dragen. Maar er is voor hem een “hoeveel te meer” – dit is de eerste van de vier ‘hoeveel te meer’ spreuken (Sp 11:31 ; Sp 15:11 ; Sp 19:7 ; Sp 21:27). Hij zal de last alleen moeten dragen omdat hij zonder Christus leeft en, als hij zich niet alsnog bekeert, zonder Hem sterft. Het lijkt erop dat Petrus dit woord in zijn eerste brief aanhaalt wanneer hij schrijft: “En als de rechtvaardige met moeite behouden wordt, waar zal de goddeloze en zondaar verschijnen?” (1Pt 4:18).