Pro 14:16 | DutKingComments | STEP | “Een wijze” is voorzichtig en niet roekeloos ( ) . De eerste versregel zegt dat een wijze vreest omdat hij het gevaar om zich heen ziet en tevens zijn eigen zwakheid onderkent. Daarom keert hij “zich af van het kwade” . Omdat de naam ‘HEERE’ niet wordt gebruikt, gaat het waarschijnlijk niet om de vrees voor God (hoewel hij dat zeker zal doen), maar om vrees voor de gevolgen van eigenzinnige daden. De wijze persoon is voorzichtig. Daartegenover staat de roekeloze, zelfverzekerde, overmoedige dwaas. Hij laat zich gaan, heeft geen rem en leeft zich uit. De dwaas is arrogant en vertrouwt op zichzelf, terwijl hij van alle soorten mensen het meest voorzichtig zou moeten zijn. Hij vertrouwt op zijn eigen gevoel en aangematigde wijsheid. Zo iemand was Sanherib, de snoevende koning van Assyrië ( ) . Hij waande zich volkomen veilig, onaantastbaar voor welke vijand ook. Voor hem was de HEERE niet meer dan een nationale afgod, zoals alle volken hun eigen afgoden hadden. Daar is hij bedrogen mee uitgekomen. In worden twee karaktertrekken genoemd die onaangenaam zijn voor anderen. Het gaat om twee personen. De een is opvliegend of heethoofdig, het is iemand met een kort lontje. De ander is sluw. De eerste laat zich direct kennen, de ander werkt stiekem, hij vermijdt alles wat zijn ware bedoelingen bekend zou kunnen maken. De Schrift waarschuwt ervoor om niet opvliegend te zijn, maar daarentegen traag tot toorn ( ; ) . Opvliegendheid staat tegenover zelfbeheersing die ieder nodig heeft, want niemand heeft een lont van onbeperkte lengte. De driftige persoon handelt dwaas door bij het minste of geringste wat tegenzit uit zijn vel te springen en te tieren en te razen. We moeten niet, als het tegenzit, ons geduld verliezen, maar leren om te volharden onder kwaad. De “man [vol] listige plannen” kan de tegenhanger van de opvliegende persoon zijn. Hij is doortrapt in zijn bedoelingen. Zijn slachtoffer heeft niet snel door dat hij wordt benadeeld. Als hij doorkrijgt dat hij slachtoffer is geworden, is het te laat met als gevolg dat hij de sluwe man haat.

Proverbs 14:16

De wijze en de overmoedige

“Een wijze” is voorzichtig en niet roekeloos (Sp 14:16). De eerste versregel zegt dat een wijze vreest omdat hij het gevaar om zich heen ziet en tevens zijn eigen zwakheid onderkent. Daarom keert hij “zich af van het kwade”. Omdat de naam ‘HEERE’ niet wordt gebruikt, gaat het waarschijnlijk niet om de vrees voor God (hoewel hij dat zeker zal doen), maar om vrees voor de gevolgen van eigenzinnige daden. De wijze persoon is voorzichtig.

Daartegenover staat de roekeloze, zelfverzekerde, overmoedige dwaas. Hij laat zich gaan, heeft geen rem en leeft zich uit. De dwaas is arrogant en vertrouwt op zichzelf, terwijl hij van alle soorten mensen het meest voorzichtig zou moeten zijn. Hij vertrouwt op zijn eigen gevoel en aangematigde wijsheid. Zo iemand was Sanherib, de snoevende koning van Assyrië (2Kn 19:28-37). Hij waande zich volkomen veilig, onaantastbaar voor welke vijand ook. Voor hem was de HEERE niet meer dan een nationale afgod, zoals alle volken hun eigen afgoden hadden. Daar is hij bedrogen mee uitgekomen.

In Sp 14:17 worden twee karaktertrekken genoemd die onaangenaam zijn voor anderen. Het gaat om twee personen. De een is opvliegend of heethoofdig, het is iemand met een kort lontje. De ander is sluw. De eerste laat zich direct kennen, de ander werkt stiekem, hij vermijdt alles wat zijn ware bedoelingen bekend zou kunnen maken.

De Schrift waarschuwt ervoor om niet opvliegend te zijn, maar daarentegen traag tot toorn (Tt 1:7; Jk 1:19). Opvliegendheid staat tegenover zelfbeheersing die ieder nodig heeft, want niemand heeft een lont van onbeperkte lengte. De driftige persoon handelt dwaas door bij het minste of geringste wat tegenzit uit zijn vel te springen en te tieren en te razen. We moeten niet, als het tegenzit, ons geduld verliezen, maar leren om te volharden onder kwaad.

De “man [vol] listige plannen” kan de tegenhanger van de opvliegende persoon zijn. Hij is doortrapt in zijn bedoelingen. Zijn slachtoffer heeft niet snel door dat hij wordt benadeeld. Als hij doorkrijgt dat hij slachtoffer is geworden, is het te laat met als gevolg dat hij de sluwe man haat.