2Ki 17 | KaaIBT22L | STEP | Yahuda patshası Axazdıń patshalıǵınıń on ekinshi jılında, Ela ulı Hoshea Samariyada Izrailǵa patsha bolıp, toǵız jıl patshalıq etti.

‏ 2 Kings 17

Izraildıń sońǵı patshası Hoshea

1 Yahuda patshası Axazdıń patshalıǵınıń on ekinshi jılında, Ela ulı Hoshea Samariyada Izrailǵa patsha bolıp, toǵız jıl patshalıq etti. 2 Ol Jaratqan Iyeniń názerinde jawız bolǵan islerdi isledi. Biraq ózinen aldınǵı Izrail patshalarınan táwirirek edi.

3 Assiriya patshası Shalmanasar Hosheaǵa qarsı sawash ashtı. Hoshea táslim bolıp, oǵan salıq tóley basladı. 4 Biraq Assiriya patshası Hosheanıń satqınlıq etkenin bilip qaldı. Sebebi Hoshea Mısır patshası Soǵa xabarshılar jibergen edi hám Assiriya patshasına hár jılı tóleytuǵın salıǵın tólemey qoyǵan edi. Sonlıqtan Assiriya patshası onı tutıp alıp, qamaqxanaǵa tasladı.

Samariyanıń qulawı

5 Assiriya patshası pútkil Izrail jerlerine hújim qılıp, Samariyanı úsh jıl qamal etip turdı. 6 Hosheanıń patshalıǵınıń toǵızınshı jılında, Assiriya patshası Samariyanı qolǵa kirgizip, Izrail xalqın Assiriyaǵa súrgin etti. Olardı Xalaxqa, Xaborǵa, Gozandaǵı dárya boyına hám Midiya qalalarına ornalastırdı. 7 Bulardıń hámmesi izraillılardıń ózlerin Mısır patshası faraonnıń qol astınan, Mısır jerinen alıp shıqqan Qudayı Jaratqan Iyege qarsı gúna islegeni sebepli júz berdi. Olar basqa qudaylarǵa tabına basladı. 8 Olar ózleriniń aldınan Jaratqan Iye quwıp shıǵarǵan xalıqlardıń dástúrleri hám Izrail patshalarınıń shıǵarǵan dástúrleri boyınsha jasadı. 9 Izraillılar ózleriniń Qudayı Jaratqan Iyege unamaytuǵın bul islerdi jasırın isleytuǵın edi. Olar awıllardan baslap, qorǵanlı qalalarǵa shekem hámme jerde ózleri ushın sıyınıw orınların qurdı. 10 Hár bir biyik tóbeshikke hám qoyıw japıraqlı terektiń astına kiyeli taslar hám kiyeli aǵashlar ornattı. 11 Olar Jaratqan Iyeniń ózleriniń aldınan quwıp shıǵarǵan xalıqları sıyaqlı, barlıq sıyınıw orınlarında tútetkiler tútetti hám islegen jaman isleri menen Jaratqan Iyeni ǵázeplendirdi. 12 Jaratqan Iyeniń ózlerine: «Bulay islemeńler», – degenine qaramastan, olar butlarǵa tabındı. 13 Sonda Jaratqan Iye Óziniń barlıq payǵambarları hám wáliyleri arqalı Izrail hám Yahudaǵa bılay dep eskertti: «Jaman jolıńızdan qaytıńlar. Ata-babalarıńızǵa buyırǵan hám qullarım bolǵan payǵambarlarım arqalı sizlerge jibergen Nızamdaǵı barlıq buyrıqlarıma hám qaǵıydalarıma boysınıńlar». 14 Biraq olar qulaq salmay, Qudayı Jaratqan Iyege isenbegen ata-babalarına uqsap qaysarlıq qıldı. 15 Olar Onıń qaǵıydalarınan, ata-babaları menen dúzgen kelisiminen hám ózlerine berilgen eskertiwlerinen júz burıp, jaramsız butlarǵa tabındı hám ózleri de mánissiz ómir súrdi. Jaratqan Iye: «Átirapıńızdaǵı xalıqlarǵa uqsap jasamańlar», – dep buyırsa da, olar sol xalıqlardıń ádetlerine eliklep jasay berdi. 16 Olar ózleriniń Qudayı Jaratqan Iyeniń barlıq buyrıqlarınan júz burıp, tananıń eki músinin quydırdı, kiyeli aǵash isletti hám pútkil aspan denelerine tabınıp, Baalǵa xızmet etti. 17 Ulların hám qızların otta qurbanlıqqa berdi, palkerlik etti hám belgilerdi jorıdı. Jaratqan Iyeniń názerinde jawız bolǵan islerdi islewge berilip ketip, Onıń ǵázebin keltirdi. 18 Sonlıqtan Jaratqan Iyeniń izraillılarǵa qattı ǵázebi keldi hám Yahuda urıwınan basqasınıń hámmesin Óz dárgayınan quwdı. 19 Biraq Yahuda da Óz Qudayı Jaratqan Iyeniń buyrıqlarına boysınbay, olar da izraillılar islegen dástúrlerdi isledi. 20 Aqıbette, Jaratqan Iye pútkil Izrail urpaqlarınan júz burıp, olardı jazaladı hám basqınshılardıń qolına táslim etip, hámmesin Óz dárgayınan shıǵarıp jiberdi.

21 Burın Jaratqan Iye izraillılardı Dawıttıń urpaǵınıń qolınan tartıp alǵannan soń, izraillılar Nabat ulı Yarobamdı patsha etip qoyǵan edi. Yarobam olardı Jaratqan Iyeniń jolınan shıǵarıp, ullı gúnaǵa basladı. 22 Izrail urpaqları Yarobam islegen barlıq gúnalarǵa qosıldı, bul gúnalardan bas tartpadı. 23 Aqırında, Jaratqan Iye Óz qulları bolǵan payǵambarlar arqalı aytqanı sıyaqlı, izraillılardı Óz dárgayınan quwıp jiberdi. Olar óz jerinen Assiriyaǵa súrgin etildi. Búgin de olar sol jerde jasaydı.

Samariyaǵa qonıs basqanlar

24 Assiriya patshası Babilon, Kuta, Awwa, Xamat hám Sefarwayım qalalarınan adamlardı kóshirip ákelip, izraillılardıń ornına Samariya jerine qonıslandırdı. Olar Samariyanı iyelep, onıń qalalarında jasay basladı. 25 Olar sol jerde jasay baslaǵan waqıtları Jaratqan Iyege sıyınbadı. Sonlıqtan Jaratqan Iye olarǵa arıslanlardı jiberdi, arıslanlar olardıń ayırımların óltire basladı. 26 Sonda Assiriya patshasına mınaday xabar jetti: «Siz Samariya qalalarına kóshirip ákelip qonıslandırǵan xalıqlar sol jerdiń qudayına qalay sıyınıwdı bilmeydi. Xalıq úlke qudayınıń nızamların bilmegeni ushın, úlke qudayı úlkege arıslanlar jiberip atır, arıslanlar da adamlardı óltirip atır». 27 Assiriya patshası: «Samariyadan súrgin etip ákelingen ruwxaniylerden birin izge qaytarıń. Ol barıp, sol jerde jasasın hám olarǵa sol jerdiń qudayınıń nızamların úyretsin», – dep buyırdı. 28 Samariyadan súrgin etilgen ruwxaniylerden biri kelip, Beyt-Elde jasadı hám Jaratqan Iyege qalay sıyınıwdı olarǵa úyretti.

29 Degen menen, Samariya qalalarına qonıs basqan hár bir xalıq óz qudaylarınıń músinlerin isledi. Olardı izraillılar Samariyada jasaǵan waqtında qurǵan sıyınıw orınlarına qoydı. 30 Babilonnan kelgenler Sukkot-Benot degen, Kuttan kelgenler Nergal degen, Xamattan kelgenler Ashima degen, 31 Awwadan kelgenler Nibxaz hám Tartaq degen butlardı isledi. Al Sefarwayımnan kelgenler Sefarwayım qudayları Adrammelex penen Anammelexke arnap ulların otta jandırdı. 32 Bir tárepten olar Jaratqan Iyege sıyınsa, ekinshi tárepten sıyınıw orınlarındaǵı butxanalarda xızmet etiw ushın, aralarınan ruwxaniyler saylap qoydı. 33 Sol jerge kóship kelgen hár bir xalıq Jaratqan Iyege sıyınıw menen birge, óz xalıqlarınıń dástúrleri boyınsha óz qudaylarına da tabındı. 34 Házir de olar sol eski dástúrleri boyınsha jasap keledi. Olar Jaratqan Iyeden qorqpaydı, Jaratqan Iye Izrail dep at bergen Yaqıptıń balalarına buyırǵan qaǵıydalarǵa, pármanlarǵa, nızamlarǵa hám buyrıqlarǵa boysınbaydı. 35 Jaratqan Iye Yaqıptıń urpaǵı menen kelisim dúzip, olarǵa bılay dep buyırǵan edi: «Basqa qudaylardan qorqıp, olarǵa tabınbańlar hám olarǵa xızmet etip, qurbanlıq bermeńler. 36 Tek ullı qúdireti menen qol sozıp, sizlerdi Mısır jerinen alıp shıqqan Jaratqan Iyeden qorqıńlar, Oǵan sıyınıp, qurbanlıq berińler. 37 Sizler ushın jazǵan qaǵıydaların, pármanların, nızamların hám buyrıqların bárha muqıyatlı túrde orınlańlar hám basqa qudaylardan qorqpańlar. 38 Meniń sizler menen dúzgen kelisimimdi umıtpańlar, basqa qudaylardan qorqpańlar. 39 Tek Qudayıńız Jaratqan Iyeden qorqıńlar. Ol sizlerdi barlıq dushpanlarıńızdıń qolınan qutqaradı».

40 Biraq Samariyaǵa qonıs basqan xalıqlar bul sózlerge qulaq aspay, ózleriniń burınǵı ádetleri boyınsha jasay berdi. 41 Sol xalıqlar hám Jaratqan Iyege, hám ózleri jondırıp isletken músinlerge sıyındı. Olardıń balaları da, balalarınıń balaları da ózleriniń ata-babaları islegen isti búginge deyin dawam etpekte.