2Ki 23 | KaaIBT22L | STEP | Patsha Ioshiya adam jiberip, Yahuda hám Erusalimniń barlıq aqsaqalların óz janına topladı.

‏ 2 Kings 23

Ioshiyanıń butparazlıqtı joq qılıwı

1 Patsha Ioshiya adam jiberip, Yahuda hám Erusalimniń barlıq aqsaqalların óz janına topladı. 2 Sońınan ol pútkil Yahuda menen pútkil Erusalim turǵınların, ruwxaniylerdi, payǵambarlardı, kishkenesinen úlkenine deyingi pútkil xalıqtı ertip, Jaratqan Iyeniń Úyine bardı. Patsha Jaratqan Iyeniń Úyinen tabılǵan Kelisim kitabın basınan ayaǵına deyin olarǵa dawıslap oqıp berdi. 3 Keyin patsha sútinniń janındaǵı arnawlı ornında turıp, Jaratqan Iyeniń aldında kelisim dúzdi. Ol Jaratqan Iyeniń jolı menen júrip, Onıń buyrıqların, qararların, qaǵıydaların shın júrekten, jan-táni menen orınlawǵa, usı kitapta jazılǵan kelisim sózlerine ámel qılıwǵa ant ishti. Pútkil xalıq ta kelisimge qosıldı.

4 Sonnan soń, patsha bas ruwxaniy Xilkiyaǵa, ekinshi dárejeli ruwxaniylerge hám bosaǵadaǵı qadaǵalawshı ruwxaniylerge Baalǵa, Asheraǵa hám pútkil aspan denelerine arnap islengen hámme nárselerdi Jaratqan Iyeniń Ibadatxanasınan alıp shıǵıwdı buyırdı. Olardı Erusalimniń sırtındaǵı Kidron oypatlıǵında órtetip, kúlin Beyt-Elge aparǵızdı. 5 Patsha Yahuda qalalarında hám Erusalim átirapındaǵı sıyınıw orınlarında tútetki tútetiw ushın Yahuda patshaları tárepinen tayınlanǵan butqa xızmet etiwshi ruwxaniylerdi, Baalǵa, quyashqa, ayǵa, juldızlarǵa hám pútkil aspan denelerine arnap tútetki tútetkenlerdi joq qıldı. 6 Kiyeli aǵashtı Jaratqan Iyeniń Úyinen Erusalimniń sırtına, Kidron sayına shıǵardı. Onı sol jerde jaǵıp, kúl-talqan etti hám kúlin ulıwma xalıqlıq qábirlerdiń ústine shashtı. 7 Buzıqshılıq islewshi erkeklerdiń Jaratqan Iyeniń Úyindegi úylerin buzıp tasladı. Ol jerde hayallar Ashera butına arnap, kiyimler toqıytuǵın edi.

8 Ioshiya Yahuda qalalarındaǵı hámme ruwxaniylerdi jıynap, Erusalimge alıp keldi. Keyin Gebadan Beer-Shebaǵa shekemgi aralıqtaǵı ruwxaniyler tútetki tútetip, sıyınatuǵın orınlardı haramladı. Qala hákimi bolǵan Eshuanıń dárwazasına kirer awızdaǵı sıyınıw orınların da joq qıldı. Bul dárwaza qala dárwazasınıń shep tárepinde edi. 9 Sıyınıw orınlarınıń ruwxaniyleri Erusalimdegi Jaratqan Iyeniń qurbanlıq ornında qurbanlıq bere almasa da, olar óz kásiplesleri bolǵan ruwxaniyler menen ashıtqısız nan jeytuǵın edi.

10 Ioshiya hesh kimniń quday Moloxqa arnap óz ulın yaki qızın otta jandırmawı ushın, Ben-Hinnom oypatlıǵındaǵı Tofetti ^{▼▼ Tofet – quday Moloxqa arnap balalardı jandıratuǵın orın.} de haramlap, jaramsız awhalǵa keltirdi. 11 Ol Jaratqan Iyeniń Úyiniń kirer aldına, saray xızmetshisi Natan-Melextiń bólmesiniń qasına Yahudanıń burınǵı patshalarınıń quyashqa arnap qoydırǵan atlarınıń músinlerin alıp taslap, olardıń arbaların otta jandırdı.

12 Ioshiya Axazdıń joqarıdaǵı bólmesiniń tamınıń basındaǵı Yahudanıń burınǵı patshaları qurdırǵan qurbanlıq orınların da, Jaratqan Iyeniń Úyiniń eki háwlisindegi Menashsheniń qurdırǵan qurbanlıq orınların da buzdırdı. Olardı maydalap ezip, Kidron sayına shashıp jiberdi. 13 Jáne ol Erusalimniń shıǵısına, Záytún tawınıń qublasına Izrail patshası Sulaymannıń sidonlılardıń jerkenishli butı Ashtarta, moablılardıń jerkenishli butı Kemosh hám ammonlardıń jerkenishli butı Milkomǵa arnap qurdırǵan sıyınıw orınların haramladı. 14 Ioshiya kiyeli taslardı kúl-talqan etip, kiyeli aǵashlardı kesip tasladı hám olardıń orınların adam súyegine toltırdı.

15 Bunnan tısqarı, Izraildı gúnaǵa baslaǵan Nabat ulı Yarobam qurdırǵan Beyt-Eldegi sıyınıw ornın hám qurbanlıq ornın ^{▼▼ 3Pat 12:32-33.} joq qıldı. Ol sıyınıw ornın jaǵıp jiberip, kúlin kókke suwırdı, kiyeli aǵashtı da jaǵıp jiberdi. 16 Ioshiya aynalasına qarap, taw ústindegi qábirlerdi kórdi. Ol adamların jiberip, qábirdegi súyeklerdi aldırttı hám olardı qurbanlıq orınnıń ústinde jaǵıp jiberip, qurbanlıq orındı haramladı. Bul Jaratqan Iyeniń Qudaydıń adamı arqalı aldın ala aytqan sózleri ^{▼▼ 3Pat 13:1-3.} boyınsha boldı.

17 Ioshiya:

– Ana jerdegi qulpı tas kimdiki? – dep soradı.

Qala turǵınları oǵan:

– Yahudadan kelgen Qudaydıń adamınıń qábiri. Ol Beyt-Eldegi qurbanlıq orında házir siz islegen isler tuwralı aldın ala járiyalaǵan edi, – dep juwap berdi.

18 Sonda patsha:

– Oǵan tiymeńler, hesh kim onıń súyekleriniń tınıshın almasın, – dedi. Solay etip, onıń súyeklerine de, Samariyadan kelgen payǵambardıń súyeklerine de hesh kim tiymedi.

19 Izrail patshaları Jaratqan Iyeniń ǵázebin keltirip, Samariya qalalarındaǵı sıyınıw orınlarına butxanalar qurdırǵan edi. Ioshiya Beyt-Elde islegenlerin bul jerde de islep, bul butxanalardı da qıyratıp tasladı. 20 Ol sol jerdegi sıyınıw orınlarınıń ruwxaniylerin qurbanlıq orın ústinde bawızlap, sol jerde adam súyeklerin jandırdı hám sońınan Erusalimge qaytıp keldi.

Ioshiyanıń Qutqarılıw bayramın ótkeriwi

21 Patsha Ioshiya pútkil xalıqqa: «Qudayıńız Jaratqan Iyege arnap Qutqarılıw bayramın mına Kelisim kitabında jazılǵanı boyınsha bayramlańlar», – dep buyrıq berdi. 22 Sebebi Izrailda biyler basqarǵan dáwirden baslap, Izrail hám Yahuda patshaları basqarǵan dáwir boyı Qutqarılıw bayramı usılay bayramlanbaǵan edi. 23 Jaratqan Iyege arnalǵan bul Qutqarılıw bayramı Ioshiyanıń patshalıǵınıń on segizinshi jılında, Erusalimde bolıp ótti.

24 Bunnan basqa, Ioshiya ruwxaniy Xilkiyanıń Jaratqan Iyeniń Úyinen tapqan kitabında jazılǵan nızam sózlerin orınlaw ushın, Erusalimde hám Yahuda jerinde payda bolǵan barlıq jerkenishli islerdi: árwaqlardı hám ruwxlardı shaqırıwshılardı, kiyeli músinlerdi hám butlardı joq qıldı. 25 Ioshiyadan aldın da, onnan keyin de oǵan uqsap Muwsanıń hámme Nızamlarına boysınıp, shın júregi, jan-táni hám bar kúshi menen Jaratqan Iyege júz burǵan patsha bolmadı.

26 Biraq Menashshe óz isleri arqalı Jaratqan Iyeniń ǵázebin keltirgeni ushın, Ol Óziniń Yahudaǵa qarsı lawlaǵan ǵázebinen waz keshpedi. 27 Jaratqan Iye bılay dedi: «Izraildı dárgayımnan qalay quwıp shıǵarǵan bolsam, Yahudanı da solay quwıp shıǵaraman. Tańlap alǵan qalam Erusalimnen hám „atım sol jerde boladı“degen Úyden júz buraman».

Ioshiyanıń ólimi

28 Ioshiyanıń basqa isleri, ol islegen barlıq isler Yahuda patshalarınıń jılnama kitabında jazılǵan.

29 Ioshiyanıń húkimdarlıǵı waqtında, Mısır faraonı Nexo Assiriya patshasına járdem beriw ushın, Evfrat dáryasına qaray jolǵa shıqtı. Patsha Ioshiya da Nexoǵa qarsı júris qıldı hám olar Megiddoda duslasqanda Nexo Ioshiyanı óltirdi. 30 Xızmetshileri Ioshiyanıń denesin arbaǵa salıp, Megiddodan Erusalimge alıp keldi hám óz qábirine jerledi. Úlke xalqı Ioshiyanıń ulı Ehoaxazdı maylap, ákesiniń ornına patsha etip qoydı.

Yahuda patshası Ehoaxaz

31 Ehoaxaz jigirma úsh jasında patsha bolıp, Erusalimde úsh ay patshalıq etti. Onıń anasınıń atı Xamutal bolıp, ol libnalı Eremiyanıń qızı edi. 32 Ehoaxaz ata-babaları sıyaqlı Jaratqan Iyeniń názerinde jawız bolǵan islerdi isledi. 33 Ehoaxazdıń Erusalimde patshalıq etpewi ushın, faraon Nexo onı Xamat úlkesinde, Riblada tutqınǵa aldı hám úlke xalqına júz talant gúmis hám bir talant altın salıq saldı. 34 Faraon Nexo Ioshiyanıń ulı Elyakimdi ákesiniń ornına patsha etip qoydı hám atın ózgertip, Ehoyakim dep qoydı. Al Ehoaxazdı Mısırǵa alıp keldi hám ol sol jerde qaytıs boldı. 35 Ehoyakim faraon talap etken gúmis hám altındı berdi. Bunıń ushın ol úlke xalqına hár biriniń mal-múlkine say salıq salıp, xalıqtan gúmis hám altın óndirip aldı.

Yahuda patshası Ehoyakim

36 Ehoyakim jigirma bes jasında patsha bolıp, Erusalimde on bir jıl patshalıq etti. Onıń anasınıń atı Zebuda bolıp, ol rumalı Pedayanıń qızı edi. 37 Ehoyakim ata-babaları sıyaqlı, Jaratqan Iyeniń názerinde jawız bolǵan islerdi isledi.