2Ki 18 | TyvTUV | STEP | Иланың оглу, Израильдиң хааны Осияның чагыргазының үшкү чылында Иудеяның хааны Ахазтың оглу Эзекия хаан апарган.

‏ 2 Kings 18

Эзекия – Иудеяның хааны

(2 Чыл. 29:1-2)

1 Иланың оглу, Израильдиң хааны Осияның чагыргазының үшкү чылында Иудеяның хааны Ахазтың оглу Эзекия хаан апарган. 2 Ол чээрби беш харлыында хааннап эгелээш, чуртту Иерусалимге чээрби тос чыл чагырган. Ооң авазын Ави дээр турган, ол – Захарияның уруу чүве-дир. 3 Эзекия Дээрги-Чаяакчының мурнунга таарымчалыг чүүлдер, өгбези Давидтиң кылып турганы дег, кылып турган. 4 Эзекия мөгейиишкин кылыр бедик черлерни узуткап, ыдыктыг даш көжээлерни буза шаап, Ашера бурганга тураскааткан адагаштарны кезип каапкан ^a. Ол Моисейниң кылып каан чес чыланын база чуура шаап каапкан ^b, чүге дээрге шак ол үеге чедир израильчилер аңаа чаагай чыттыг чүүлдер кыпсып турган. Чыланны Нехуштан деп адап каан чүве-дир.

5 Эзекия Израильдиң Бурганы Дээрги-Чаяакчыга ынаныр турган. Иудеяның бүгү хааннарының аразындан аңаа дөмей хаан ооң мурнунда-даа, ооң соонда-даа турбаан ^c. 6 Ол Дээрги-Чаяакчыга аажок бердинип, Ону салдыкпайн эдерип, Ооң Моисейни дамчыштыр айтып-чагаан айтыышкыннарын күүседип чораан. 7 Ынчаарга Дээрги-Чаяакчы ооң-биле кады болган: Эзекия кылган-на бүгү чүвезинге чедиишкинниг бооп турган.

Ол Ассирияның хаанынга чагыртпайн барган, аңаа бараан болбастай берген. 8 Эзекия филистимнерни Газа хоорайга болгаш ооң чоок-кавызында черлерге чедир – быжыглалдыг улуг хоорайларга-даа, ында чүгле чаңгыс таңныыл суурга турар черлерге-даа ^d – кыргып-хыдып, узуткап каапкан.

9 Эзекия хаанның чагыргазының дөрткү чылында – Иланың оглу, Израильдиң хааны Осияның чагыргазының чедиги чылында Ассирияның хааны Салманассар Самарияга удур чаалажып үнгеш, ону бүзээлеп алган ^e. 10 Үш чыл болгаш, ассирийлер хоорайны эжелеп алган. Самария Эзекияның чагыргазының алдыгы чылында – Израильдиң хааны Осияның чагыргазының тоску чылында эжелеттирген. 11 Ассирияның хааны израильчилерни бодунуң күрүнезинче тудуп аппаргаш, оларны Халахка, Хавор хем чанында Гозанга болгаш Мидияның хоорайларынга чурттадып каан ^f. 12 Ол бүгү чүүл израильчилер-биле боттарының Бурганы Дээрги-Чаяакчыны тооп дыңнавайн, Ооң чагыг-керээзин үрээни дээш – Дээрги-Чаяакчының чалчазы Моисейниң дужааган бүгү чүвезин дыңнавааны, күүсетпейн барганы дээш болган ^g.

Ассирияның Иерусалимге кыжанганы

(2 Чыл. 32:1-19; Иса. 36:1-22)

13 Эзекия хаанның чагыргазының он дөрткү чылында Ассирияның хааны Сеннахирим Иудеяның бүгү быжыглалдыг хоорайларынче халдааш, эжелеп алган. 14 Иудеяның хааны Эзекия Лахис хоорайда ^h Ассирияның хаанынче: «Буруулуг болган-дыр мен. Мени каапкаш барып көрүңерем, ынчан менден негээр-ле чүвеңерни силерге төлеп бээр мен» – дээн сөс дамчыдары-биле элчи ыткан.

Ассирияның хааны Эзекия хаандан торгаал кылдыр 300 талант мөңгүн болгаш 30 талант алдын негээн ^{▼▼ Тос ажыг тонна мөңгүнге, тос чүс ажыг килограмм алдынга деңнежир.}. 15 Эзекия аңаа Дээрги-Чаяакчының өргээзинден база хаанның ордузунуң эртине шыгжамырындан тывылган шупту мөңгүннү берипкен ^j. 16 База-ла ол үеде Иудеяның хааны Эзекия Дээрги-Чаяакчының өргээзиниң эжиктерин болгаш эжик чаактарын шап каан бүгү алдынны карттааш, Ассирияның хаанынга берипкен.

17 Оон Ассирияның хааны Лахис хоорайдан ^k Иерусалимде Эзекия хаанче кол шериг баштыңын, дүжүметтериниң даргазын болгаш кол дашка тудукчузун хөй санныг аг-шериг-биле кады чорудупкан. Олар Иерусалимге келгеш, Үстүкү хөөлбектиң суг дамчыдар хоорзаларының чанынга, Хеп чуур шөлче баар орукка туруп алганнар ^l. 18 Олар хаанны кыйгырарга, Хелкияның оглу, орду башкарыкчызы Элиаким ^m, Севна бижээчи ⁿ болгаш Асафтың оглу, чылдар бижикчизи Иоах олар үнүп келген.

19 Кол дашка тудукчузу оларга мону чугаалаан: «Ассирияның өндүр улуг хаанының бо сөстерин Эзекияга дамчыдыңар:

Сээң идегелиң кайыын келгенил? 20 Сен чүгле хоозун сөстер чугаалап турдуң, а дайын чорударда, мергежил база күш херек! Кымга идегээш, меңээ удур тура халыдың? 21 Сен ам Египетке – кулузун дег чиңге, шала сыйылган даянгыышка идегээр-дир сен ^o. А ындыг даянгыыш аңаа чөленген кижиниң адыжынче кадалып, өттүр идиптер. Египеттиң хааны фараон аңаа идегээн бүгү улуска база ындыг боор ^p. 22 Азы силер меңээ: „Бистиң Бурганывыс Дээрги-Чаяакчыга идегээр бис“– дээр чадавас силер.
Ындыг-даа болза, Эзекия Ооң ыдыктыг бедик черлерин база өргүл бедигээштерин узуткап каапкаш, Иудея биле Иерусалимниң чурттакчыларынга: „Чүгле маңаа, Иерусалимде турар бо өргүл салыр бедигээш чанынга Бурганга мөгейиңер“– деп дужааган эвес чүве бе? ^q
23 Ынчаарга мээң дээргим – Ассирияның хааны-биле мөөрейлежип көрем: мен сеңээ 2000 аъттан берейн, оларны мунар улус тып шыдаар сен бе? 24 Египеттиң дайынчы тергелеринге, аъттыг шериинге идегеп тургаш безин, мээң дээргимниң нояннарының оода бирээзин, эң кошкаан-даа болза, ойтур шаап шыдаар сен бе? 25 Ооң кадында, бо черни хоозурадыр дээш Дээрги-Чаяакчының күзел-соруун ёзугаар бээр келген эвес мен бе? Ол Боду меңээ: „Ол чуртче баргаш, ону хоозурат!“– деп чугаалаан болгай».

26 Ынчан Хелкияның оглу Элиаким, Севна болгаш Иоах олар кол дашка тудукчузундан: «Силерниң чалчаларыңар бис-биле арамейлеп чугаалажып көрүңерем ^r – ол дылды билир бис. Хоорай ханазында турар чонувус дыңнап турда, бис-биле еврейлеп чугаалашпайн көрүңерем» – деп дилээн.

27 Кол дашка тудукчузу оларга: «А мээң дээргим мени бо сөстерни чүгле силерге база силерниң дээргиңерге дамчытсын дээш чоруткан деп бе? Чок! Ханада турар, силер-биле кады боттарының мыяан чииринге, сидиин ижеринге чыгаткан бүгү улуска база дамчытсын диди!» – деп харыылаан.

28 Кол дашка тудукчузу туруп келгеш, еврейлеп дыңзыдыр чугаалап эгелээн: «Өндүр улуг хаанның, Ассирияның хаанының сөстерин дыңнаңар! 29 Хаан мынча деп тур:

Эзекияга мегелетпеңер. Ол силерни мээң холумдан камгалап шыдавас! 30 Эзекия силерниң сагыжыңарже Дээрги-Чаяакчыга ынаныр дугайында бодал киирбезин, „Дээрги-Чаяакчы бисти камгалаар, бо хоорайны Ассирияның хаанының холунга хүлээтпес“деп аазавазын. 31 Эзекияны дыңнаваңар!
Ханадан менче дүжүп келгеш, мээң мурнумга сөгүрүп олуруп, чагыртыңар – ынчан силерниң кайыңар-даа бодунуң тараан виноградын, фига чимизин чиир база бодунуң кудуунда суун ижер ^s. 32 А оон мен ээп келгеш, силерни боттарыңарның чуртуңар ышкаш өске чуртче алгаш баар мен – ол чурт дээрге далган-тараа, арага, аъш-чем болгаш виноград шөлдери, олива үзү болгаш ары чигири-биле байлак чурт-тур ^t. Ынчан дириг артар силер, өлбес силер. Эзекияны дыңнаваңар, чүге дээрге ол: „Дээрги-Чаяакчы бисти камгалаар“– деп чугаазы-биле силерни дуурайлап турар-дыр. 33 Өске чоннарның бурганнары Ассирияның хаанының холундан боттарының чурттарын камгалаан бе кай? 34 Хамат биле Арпадтың бурганнары кайыл, Сепарваимниң, Енаның, Ивваның бурганнары кайыл? ^u Самарияны олар мээң холумдан адырып шыдаан бе кай? 35 Ол чурттарның бурганнарының кайызы бодунуң черин мээң холумдан адырып алганыл? ^v Таанда-ла Дээрги-Чаяакчы Иерусалимни мээң холумдан адырыптар деп бе?» ^w

36 А олар ыытташпаан, аңаа чаңгыс сөс-даа харыылаваан, чүге дээрге Эзекия хаан: «Аңаа харыы бербеңер» – деп дужааган турган. 37 Хелкияның оглу, орду башкарыкчызы Элиаким, Севна бижээчи болгаш Асафтың оглу, чылдар бижикчизи Иоах олар кеткен хевин качыгдалдан ора тыртып каапкаш, хаанга келгеш, кол дашка тудукчузунуң сөстерин аңаа дамчытканнар.