2Ki 23 | TyvTUV | STEP | Хаан Иудея биле Иерусалимниң бүгү баштыңнарын кыйгыртып алган.

‏ 2 Kings 23

Иосияның Иудеяны дүрзү-бурганнарга чүдүүр чоруктан арыглааны

(2 Чыл. 34:29-32)

1 Хаан Иудея биле Иерусалимниң бүгү баштыңнарын кыйгыртып алган. 2 Оон хаан Дээрги-Чаяакчының өргээзинче Иудеяның бүгү чону-биле, Иерусалимниң бүгү чурттакчылары-биле кады чорупкан. Бурганның бараалгакчылары болгаш медээчилери, бүгү чон – карачал-даа, ызыгууртан-даа улус ооң-биле кады чорупкан. Чонга ол Дээрги-Чаяакчының өргээзинден тывылган номда бижиттинген чагыг-керээниң бүгү сөстерин дыңналдыр номчуп берген ^a. 3 Хаан өргээниң адагажының чанынга туруп алгаш ^b, ол номда бижиттинген чагыг-керээниң сөстерин сагыыры-биле Дээрги-Чаяакчының мурнунга Ооң айтыышкыннарын, доктаалдарын, дүрүмнерин бүгү чүлдү-чүрээнден, бүгү сагыш-сеткилинден күүседип, Ону эдерер керээ чарып алган ^c. Бүгү чон ол керээни хүлээп алган.

4 Хаан Бурганның дээди бараалгакчызы Хелкияга, оон куду дужаалдыг бараалгакчыларга, өргээниң хаалгачыларынга Ваал, Ашера бурганнарга, сылдыстарның бүгү аг-шериинге мөгеери-биле кылган бүгү чүүлдерни Дээрги-Чаяакчының өргээзинден үндүрерин дужааган ^d. Хаан ол бүгүнү Иерусалимниң кызыгаарындан дашкаар, Кедрон шынаазынга өрттедипкеш ^e, хүлүн Вефилче аппартып каапкан. 5 Иосия Иудеяның хааннарының мөгейиишкин кылыр бедик черлерге, чурттуң хоорайларынга база Иерусалимни долгандыр айдызаар өргүлдер кывыссын дээш томуйлап кааны бараалгакчыларны дүжүрүп каапкан. Ол бараалгакчылар Ваалга, ай-хүнге, сылдыстарга – дээрниң бүгү аг-шериинге айдызаашкын кылып турган чүве-дир ^f.

6 Хаан Ашера бурганга тураскааткан адагашты ^g Дээрги-Чаяакчының өргээзинден Иерусалимден дашкаар үндүргеш, Кедрон шынаазынга өрттедипкен. Ол ону хоюдур чуура дүрбээш, хүлүн карачал улустуң чевеглериниң кырынга тарадыр хадыдыпкан. 7 Иосия оон Дээрги-Чаяакчының өргээзиниң чанында туттунган, самыын-садар кижилер чурттап турган ^h база херээженнерниң Ашера бурганга хеп аргып ^{▼▼ «Хеп аргып» деп сөстерниң болгу дег өске утказы: «Чадыржыгаштар кылып».} турган бажыңнарын үреп бузуп каапкан.

8 Иосия бүгү бараалгакчыларны Иудеяның хоорайларындан үндүрүпкеш, Гивадан эгелээш, Беэр-Шевага чедир ол бараалгакчыларның айдызап турганы бедик черлерни бужартадып каапкан. Найысылалдың хаалгазының чанында – хоорай чагырыкчызы Иисустуң хаалгазынче кирер чер чанында, кол хаалганың солагай талазында турар мөгейиишкин кылыр бедик черлерни база ол үреп бузуп каапкан. 9 Ол бедик черлерниң бараалгакчылары Дээрги-Чаяакчының Иерусалимде өргүл бедигээжинге өргүл салып, бараан болбайн турган-даа болза, ажыткы-биле хөөтпейн быжырган бооваларны өске бараалгакчы ха-дуңмазы-биле кады чип турган ^j.

10 Иосия Бен-Энном шынаазында Тофетте өргүл бедигээжин ^k, аңаа кым-даа оон ыңай оглу-кызын Молох бурганга от өттүр эрттирбезин дээш ^l, бужартадып каапкан. 11 Ол Иудеяның хааннарының Дээрги-Чаяакчының өргээзинче кирер чер чанынга хүнге тураскаадып тургузуп турган аъттарын ап каапкан. Ол аъттар өргээниң даштыкы шөлүнге, Нафан-Мелех дүжүметтиң хуу өрээлиниң чанынга турган чүве-дир. Оон Иосия хүнге тураскааткан чуузаларны база өрттедипкен. 12 Иосия Иудеяның хааннарының Ахазтың үстүкү өрээлиниң кырынга тургузуп кааны өргүл салыр бедигээштерни база Дээрги-Чаяакчының өргээзиниң ийи шөлүнге Манассия хаанның тудуп кааны өргүл салыр бедигээштерни ^m үрегдеп, буза шапкаш, бузундуларын Кедрон шынаазынче үндүр октапкан.

13 Израильдиң хааны Соломон Иерусалимниң чөөн талазынга, Өлүм-чидим дааның ^{▼▼ Елеон дааның ойзу адаан ады бооп чадавас (2 Хаан. 15:30; Зах. 14:4; Аж.-ч. 1:12 көр).} мурнуу талазынга сидончуларның чүдек-бужар бурганы Астартага, моав чоннуң бужар бурганы Хамоска, аммон чоннуң чүдек-бужар бурганы Молохка мөгейиишкин кылыр бедик черлер тудуп каан турган ^o. Иосия ол черлерни база бужартадып каапкан. 14 Ол ыдыктыг көжээлерни чуура шаап, Ашера бурганга тураскааткан адагаштарны кезип каапкаш, оларның турган черинге кижи сөөктери салып каан ^p.

15 Вефилде өргүл салыр бедигээшти база Наваттың оглу Иеровоамның – Израильди бачытче киирген хаанның тудуп каан бедик черин безин Иосия үреп бузуп каапкан ^q. Мөгейиишкин кылыр бедик черни ол өрттедип, хоюдур чуура дүрбүп каапкан, Ашера бурганга тураскааткан адагашты база өрттедипкен. 16 Иосия оон долгандыр көрдүнгеш, дагның ийинде чевеглерни көрүп кааш, улус айбылап, ында чыдар сөөктерни уштуп эккеп, өргүл бедигээжинге өрттедиптерин дужааган. Ол бүгү ону баш бурунгаар чугаалаан Бурганның кижизиниң дамчытканы Дээрги-Чаяакчының сөзүн ёзугаар болган ^r.

17 Хаан: «Дуу ол кымның тураскаал дажы боор?» – деп айтырган.

Хоорайның чурттакчылары: «Бо дээрге Иудеядан келген, силерниң Вефилде өргүл бедигээжи-биле кылган чүвеңерни баш бурунгаар чугаалаан Бурганның кижизиниң чевээ-дир» ^s – деп харыылааннар.

18 Хаан: «Ооң дыжын үревеңер, кым-даа ооң сөөгүнге дегбезин» – дээн. Ынчангаш ол медээчиниң база Самариядан келген медээчиниң сөөктерин хевээр арттырып кааннар.

19 Иосия оон ыңай Израильдиң хааннарының, Дээрги-Чаяакчыны килеңнедип, Самарияның хоорайларында бедик черлерге тудуп каан өргээлерин база үреп каапкан. Вефилге кылган бүгү чүвезин хаан ол черлер-биле база кылган. 20 Иосия ол бедик черлерге турган бүгү бараалгакчыларны өргүл бедигээштеринге өлүрүп каапкаш ^t, сөөктерин бедигээштерге өрттедипкен ^u. Ооң соонда ол Иерусалимче ээп келген.

Чоннуң Хосталыышкын байырлалын демдеглээни

(2 Чыл. 35:1-19)

21 Хаан бүгү чонга: «Чагыг-керээниң номунда бижээнин ёзугаар боттарыңарның Бурганыңар Дээрги-Чаяакчының мурнунга Хосталыышкын байырлалын демдеглеңер» – деп дужааган ^v.

22 Израильди баштап турган баштыңчылар үезинден бээр, Израильдиң база Иудеяның хааннарының чагырып турган бүгү үезинде ол байырлал ышкаш байырлал бооп көрбээн чүве-дир. 23 А Иосия хаанның чагыргазының он сески чылында Иерусалимге Дээрги-Чаяакчыга бараалгаткан Хосталыышкын байырлалын демдеглеп эрттирген.

24 Иосия оон ыңай өлүг улус сүнезини кыйгырар, караң көрнүр кижилерни, Иудея биле Иерусалимден тывылган чүдек-бужар ээреннерни, дүрзү-бурганнарны узуткап каапкан ^w. Ол ону Хелкия бараалгакчының Дээрги-Чаяакчының өргээзинден тып алганы дүрүг номда бижиттинген ыдыктыг хоойлунуң сөстерин күүседири-биле кылган. 25 Иосияның мурнунда-даа, ооң соонда-даа аңаа дөмей – бүгү чүлдү-чүрээ-биле, бүгү сеткил-сагыжы-биле, бүгү күчү-күжү-биле, Моисейниң бүгү хоойлузун ёзугаар Дээрги-Чаяакчыже ээлген хаан турбаан ^x.

26 Ынчанмыже Дээрги-Чаяакчы Манассия хаанның Ону килеңнеткен бүгү бачыттары дээш ^y Иудеяже кыптыккан коргунчуг килеңинден, хорадаан сагыжындан ойталаваан. 27 Дээрги-Чаяакчы: «Израильди Бодумдан чайладып каапканым дег, Иудеяны база Бодумдан чайладып кааптар мен, шилип алганым бо Иерусалим хоорайдан база „Мээң ат-алдарым маңаа турар“дээним өргээден ^z ойталаар мен» – дээн.

Иосияның өлүмү

(2 Чыл. 35:20-27)

28 Иосияның өске ажыл-херектери, ооң кылган бүгү чүвези Иудеяның хааннарының чылдар бижилгезинде тодараттынып бижиттинген. 29 Иосияның чагыргазының үезинде Египеттиң хааны Нехао фараон ^aa Ассирияның хаанынга уткуй Евфрат хемче үнүп келген. Иосия хаан аңаа удур үнүп кээрге, фараон ону Мегиддонга ^ab көрүп кааш, өлүрүп каан. 30 Хаанның чалчалары ооң мөчү-сөөгүн Мегиддондан Иерусалимче сөөртүп эккелгеш, ооң чевег-куюнга ажаап каан ^ac. А чурттуң чону Иосияның оглу Иоахазты олива үзү-биле чаап ^ad, ону ачазының орнунга хаан кылып алган.

Иоахаз – Иудеяның хааны

(2 Чыл. 36:1-4)

31 Иоахаз ^{▼▼ Иер. 22:11 болгаш 1 Чыл. 3:15-те бо хаанны «Шаллум» дээр.} чээрби үш харлыында хааннап эгелээш, чуртту Иерусалимге үш ай чагырган. Ооң авазын Хамутал дээр турган, ол – Ливна чурттуг Иеремияның уруу чүве-дир ^af. 32 Иоахаз ада-өгбезиниң кылып турган бүгү чүвезин өттүнүп, Дээрги-Чаяакчының мурнунга бузут үүлгедип турган. 33 Нехао фараон Иоахазты, ол Иерусалимге оон ыңай чагырбазын дээш, хамат черде Ривла хоорайга ^ag тудуп хоругдааш, Иудеяга чүс талант мөңгүн болгаш бир талант алдын ^{▼▼ Өске бурунгу сөзүглелде «Чүс талант алдын» деп бижээн.} төлээр торгаал онаап каан. 34 Нехао фараон Иосияның оглу Элиакимни ачазының орнунга хаан кылдыр салгаш, ооң адын Иоаким деп ат-биле солуп берген ^ai. А Иоахазты Египетче алгаш барган, ол аңаа өлүп калган ^aj. 35 Нехао фараонга ооң негээн алдын-мөңгүнүн төлеп бээри-биле Иоаким чурттуң чонунга үндүрүг онаап, кижи бүрүзүнүң шинээн доктааткаш, алдын-мөңгүннү төледип алган.

Иоаким – Иудеяның хааны

(2 Чыл. 36:5-8)

36 Иоаким чээрби беш харлыында хааннап эгелээш, Иерусалимге чуртту он бир чыл чагырган. Ооң авазын Зебудда дээр турган, ол – Рума чурттуг Федайяның уруу чүве-дир. 37 Иоаким ада-өгбезиниң кылып турган бүгү чүвезин өттүнүп, Дээрги-Чаяакчының мурнунга бузут үүлгедип турган.