‏ Proverbs 1

Угаадыглыг чугааларның ажык-дузазы

1Давидтиң оглу, Израильдиң хааны Соломоннуң угаадыглыг чугаалары бо-дур ^a. 2Ол чугаалар мерген угаан биле сургаалды билип аарын күзээн,
угаанныг сөс-бодалдың утказын билип алыксаан улуска херек;
3олар бодамчалыг чорукту: чөптүг болгаш шынчы чорукту
база эки мөзүлүг болурун ^b шиңгээдип алыксаан улуска херек;
4олар кенен сеткилдиглерниң сагынгыр боорунга ^c,
аныяктарның билиглиг болгаш бодамчалыг боорунга херек;
5– 6оларны дыңнааш, мерген угаанныг кижи билиглерин көвүдедип аар,
а сарыылдыг кижи – элдээртиглиг болгаш угаадыглыг чугааларны
база мерген угаанныгларның сөс-бодал болгаш тывызыктарын
билип аарынга херек арга-сүмени тывар.

7Дээрги-Чаяакчыдан коргары – билигниң үнер дөзү ^d.
Чүгле мелегей кижи мерген угаанны болгаш суртаалды херекке албас.

Бачытка дуурайладып аарындан кичээндириг

8Оглум, ачаңның сургаалын дыңна,
аваңның өөредиин сагы ^e,
9ол сургаал биле өөредиг – сээң бөргүңге кадаар одага-дыр ^f,
мойнуңга азар каасталга-дыр.

10Оглум, бачыттыглар сени дуурайлай берзе,
оларны эдербе ^g.
11Олар мынча дээрлер:
«Кады чоруул че, кедеп чыткаш, кижиден өлүрээли,
кем-буруу чок улусту кедеп, дозаалы! ^h
12Өлүглер ораны дег, бис оларны диригге-ле сыырыптар бис ⁱ
олар – бүдүн-бүрүн боттары – тамыже кирген улус дег апаар ^j.
13Үнези улуг чүүл-бүрү эт-хөреңгиден үптеп,
оран-сававысты олча-тывыш-биле долдуруп аар бис.
14Биске каттыжып, бистиң-биле бир баг боор сен,
тыпкан олчавысты деңге үлежир бис».

15Оглум! Олар-биле орууң чаңгыс болбазын,
оларны эдереринден кичээн ^k,
16чүге дээрге олар бузутче маңнап,
хан төгер дээш далажып бар чыдарлар-дыр ^l.
17Куштар көрүп турда,
четки салган ажыы чок –
18олар база улусту ынчалдыр кедээш,
боттарын боттары-ла узуткап аарлар.
19Чазый-чилби үптекчиниң оруу муңгаш –
былаап алган олчазы ооң бажын чиир ^m.

Мерген угаанның улусту кый дээни

20Мерген угаан кудумчуда кый деп турар ⁿ,
хоорайның шөлдеринде ооң үнү дыңзыг дыңналып турар;
21улус чыглыр хөлзээзинниг черлерде ыыткыр суртаалдап турар,
хоорай хаалгаларының чанында чугаалап турар:

22«Кенен улус, чежеге дээр кенен сеткилдииңерге мага ханып кээр силер; ^o
кочуургактар, чежеге дээр ыят чогуңарга таалап кээр силер; ^p
мелегейлер, чежеге дээр билигни көөр хөңнүңер чок бооп кээр силер?
23Мээң чемелээшкинимче эргилип, дыңнап көрүңер –
сеткил-сагыжымны силерже сиңирип каар мен,
сөзүмнү силерге медеглээр мен.
24Мен кый деп турдум, а силер хая көрнү бердиңер;
холумну сунуп турдум, ынчалза-даа тооп көөр кижи чок болду ^q.
25Мээң хамык сүмелеримни хүлээп албайн бардыңар ^r,
чемелээшкинимни дыңнаар хөңнүңер чок болду.
26Ындыг-дыр че, а мен база силер айыылга таваржырыңарга, шоодар мен,
коргуушкунга алзыптарыңарга, дорамчылап кочулаар мен ^s.
27Кызаңнаашкынныг чаъс дег, айыылдыг байдал силерге чедип кээр,
хат-казыргы дег, айыыл-халап силерни хөме таварыыр,
дарлал силерни чыттыр базып аар.
28Ынчан улус мени кый дээр, а мен харыылавас мен;
мени дилеп эгелээр, ынчалза-даа тыппас ^t.
29Билигни көөр хөңнү чогу дээш,
Дээрги-Чаяакчыдан коргарын хүлээп албааны дээш;
30мээң арга-сүмемни дыңнаар хөңнү чогу дээш,
хамык чемелээшкинимни херекке албааны дээш –
31олар боттарының херектериниң үре-түңнелин четтирерлер,
бодал-сагыжынга хара бээрлер ^u.
32Чүге дээрге кенен улустуң дедир чаңы боттарының бажын чиир,
мелегей улустуң сагыш амыры боттарын узуткап каар.
33А мени тооп дыңнап турар кижи кандыг-даа бузуттан кортпайн,
айыылга таварышпайн, амыр-шөлээн амыдыраар».