‏ Proverbs 10

Соломоннуң улуг чыындызы

1Соломоннуң угаадыглыг чугаалары бо-дур ^a. Мерген угаанныг оол ачазын өөртүр ^b,
а мелегей оол авазын муңгарадыр ^c.
2Бузуттан келген байлакшылдың ажык-дүжүү чок,
а чөптүг-шынныг чорук өлүмден камгалаар ^d.
3Дээрги-Чаяакчы чөптүг-шынныг кижини аштатпас ^e,
а бузуттуг кижиниң күзээн чүүлүн таптай базып кааптар.
4Кылыр чүве чок холдар ядаралга чедирер,
а кызымак холдар байыдар ^f.
5Чайны өттүр ажылдаар кижи – угаанныг,
а дүжүт ажаалдазын эрттир удуп каар кижиниң ады баксыраар.
6Чөптүг-шынныг кижиниң бажын алгыш-йөрээлдер каастаар,
а бузуттуг улустуң аас-сөзү кара сагыжын чажырар.
7Чөптүг-шынныг кижиниң ат-сураа алгыш-йөрээлдиг,
а бузуттуг кижиниң ады чиде бээр ^g.
8Мерген угаанныг кижи чагыгларны тооп дыңнаар,
а мелегей чүве чугаалаар кижи буурап дүжер.
9Кем-буруу чок орук-биле бар чыдар кижиге айыыл халдавас ^h,
а бодунуң оруктарынга будалып чоруур кижиниң херектери билдингир апаар ⁱ.
10Карак базып ^j, бузутче кыйгырар кижи хилинчекти эккээр;
мелегей чүве чугаалаар кижи буурап дүжер.
11Чөптүг-шынныг кижиниң аас-сөзү – амыдырал хайырлаар суг бажы ^k,
а бузуттуг улустуң аас-сөзү кара сагыжын чажырар.
12Кижилерге хөңнү чок чорук алгыш-кырышты өөскүдер,
а ынакшыл бар болза, бүгү хомудалдарны өршээп боор ^l.
13Угаанныг улустуң аас-сөзүнден мерген угаан бодараар,
а угааны четпес улустуң ооргазынга дүжер шыкпыыш тыпты бээр ^m.
14Мерген угаанныг улус билиглиин чажырар,
а мелегей кижиниң аас-сөзү буураашкынга чедирер ⁿ.
15Бай-шыырак кижиниң өнчү-хөреңгизи – шивээ дег ^o,
а ядыыларның түрегдели – бузундулар дег.
16Чөптүг-шынныг кижиниң алыр төлевири ону амы-тынныг арттырар,
а бузуттуг кижиниң ажык-кончаазы ону бачытче киирер ^p.
17Чагыг-сургаалды эдерери – амыдыралче орук-тур ^q,
а чемелээшкинни хүлээвес кижи аза бээр.
18Өжээннежиишкин чажырар кижиниң аас-сөзү мегеден бүткен;
хоп-чип тарадып чоруур кижи – мелегей.
19Хөй сөстүгде, бачыттан чайлаары болдунмас ^r,
а угаанныг кижи белен сөс ышкынмас ^s.
20Чөптүг-шынныг кижиниң дылы арыг мөңгүн дег үнелиг,
а бузуттуг улустуң чүректери көңгүс өртек чок.
21Чөптүг-шынныг кижиниң аас-сөзү хөй улусту кадагалаар,
а мелегей улус угааны четпезинден узуткаттынып каар ^t.
22Дээрги-Чаяакчының ачы-буяны кижини байыдар,
ооң-биле кады хилинчек келбес ▼

▼ Азы: «Күш-ажыл ол ачы-буянга чүнү-даа немевес».

.
23Мелегей кижи бак үүлгедиг кылырын оюн-хөг деп бодаар ^v,
а сарыылдыг кижи мерген угаанга өөрүүр.
24Бузуттуг улуска коргуп чоруур чүвези чедер ^w,
а чөптүг-шынныг улустуң күзелдери чогуп бүдер ^x.
25Хат-шуурган хөме таварыырга, бузуттуг кижи чок апаар ^y,
а чөптүг-шынныг кижиниң үндезин-дөзү мөңгеде быжыг ^z.
26Чалгаа кижи ^aa ону айбылаан улуска –
ааста ажыг амдан дег база карак өйген ыш дег.
27Дээрги-Чаяакчыдан коргар кижи үр амыдыраар ^ab,
а бузуттуг улустуң назыны кызырлыр ^ac.
28Чөптүг-шынныг кижиниң манаашкын-идегели өөрүшкү-биле бүдер,
а бузуттуг улустуң идегели өлүп төнер ^ad.
29Дээрги-Чаяакчы кем-буруу чок кижиге хоргадал болур,
а бузут үүлгедир улусту Ол чок кылып каар.
30Чөптүг-шынныг кижи кезээ мөңгеде тендиш дивес,
а бузуттуг улус чырык чер кырынга чурттап артып шыдавас ^ae.
31Чөптүг-шынныг кижиниң аас-сөзү мерген угаанны чугаалаар ^af,
а бузут чугаалаар кижи узуткаттырар.
32Чөптүг-шынныг улус таарыштыр чугаалап билир,
а бузуттугларның аксы-дылы кара сагыштыг.