Pro 13 | TyvTUV | STEP | Оглунуң мерген угааны ачазының эдип-чазаан сургаалындан тыптыр, а кочуургак кижи чемелээшкин дыңнап шыдавас.

‏ Proverbs 13

1 Оглунуң мерген угааны ачазының эдип-чазаан сургаалындан тыптыр, а кочуургак кижи ^a чемелээшкин дыңнап шыдавас.
2 Кижи бодунуң чугаа-сөзүнүң буянныг үре-түңнелин четтирер ^b,
а кара сагыштыг улус күчүлел-биле амыдыраар.
3 Аас-сөзүн оваарымчалыг ажыглаар кижи амы-тынын кадагалап аар ^c,
а аас-сөзүн тыртып шыдавас кижи бодун узуткап аар.
4 Чалгаа кижи чеже-даа күзеп-манаарга, чүү-даа чок боор ^d,
а кызымак улустуң хырны тодар.
5 Чөптүг-шынныг кижи мегени көөр хөңнү чок,
а бузуттуг кижи бужар-бак херектер кылыр.
6 Актыг кижиниң оруун чөптүг-шынныг чоруу кадагалаар ^e,
а бачыттыг кижини кем-буруузу оруундан астырар ^f.
7 Бир кижи, хол даяң боду, бай-шыдалдыг бооп,
а өске кижи, хөй байлакшылдыг боду, ядыы бооп баажыланыр ^g.
8 Бай кижи бодунуң байлакшылы-биле амы-тынын садып хостаар,
а ядыы кижи кажан-даа кыжаныг дыңнавас.
9 Чөптүг-шынныг улустуң чырыы өөрүшкүлүг хып турар,
а бузуттуг улустуң чырыткызы өжүп каар ^h.
10 Хоозун кижи турамык чоруу-биле чүгле алгыш-кырыш үндүрер ⁱ,
а арга-сүме дыңнаар улус мерген угаанны тып алыр.
11 Хей черден келген акша-хөреңги чиде бээр,
а күш үндүрүп, бичиилеп чыгганы – немежир.
12 Үр бүтпээн идегел чүректи хилинчектээр,
а бүткен күзел – амыдыралдың ыяжы-дыр ^j.
13 Чугаалаан сөстү тооп көрбес кижи бодун узуткап аар,
а чагыгны хүндүлээр кижи шаңнал алыр ^{▼▼ Азы: «Амырап-чыргаар».}.
14 Мерген угаанныг кижиниң өөредии – амыдырал хайырлаар суг бажы ^l;
өлүмнүң дузаандан адырлыр арга.
15 Шынныг угаан кижиге ээ көрүүшкүннү шаңнаар,
а кара сагыштыг кижиниң оруу өлүмге чедирер ^{▼▼ «Өлүмге чедирер» деп сөстерни өске бурунгу сөзүглелде «Кезээ мөңгеде» деп бижээн.}.
16 Кажараан кижи бүрүзү бодун угаанныг алдынар,
а мелегей кижи бодунуң сээдеңин нептередир ⁿ.
17 Бак элчи айыылга таваржыр ^{▼▼ Азы: «Айыыл эккээр».},
а шынчы айбычы экиртиишкин эккээр ^p.
18 Сургаалды хүлээвээн кижи түрегдел көөр база бак атка кирер,
а чемелээшкинни хүлээп алган кижи алдар-хүндүге чедер ^q.
19 Күзелдиң бүдери – сеткилди тааладыр;
мелегей кижи бузуттан адырлырын эң бак деп көөр.
20 Мерген угаанныг улус-биле эдеришкеш, мерген угаанныг апаар сен,
а мелегейлер-биле эштешкеш, айыылдан чайлавас сен.
21 Бачыттыг улусту бузут истеп-сүрер,
а чөптүг-шынныг улустуң шаңналы буян болур.
22 Эки кижиниң өнчү-хөреңгизи үре-салгалынга артар,
а бачыттыг кижиниң байлакшылы чөптүг-шынныг кижиниң холунга кирер ^r.
23 Ядыы улустуң дүжүдү элбек-даа болза,
ону хоойлу-дүрүм чок чорук оорлап аппаар ^{▼▼ Еврей сөзүглелде бо шүлүктүң утказы эки билдинмес. Сөөлгү домактың болгу дег өске утказы мындыг: «Чамдык улус хоойлу-дүрүм чогундан кырлыр».}.
24 Шыкпыыжын камнаар кижи оглунга бак чүве күзээни ол,
а оглунга ынак кижи ону угаан киир кезедир чүткүлдүг ^t.
25 Чөптүг-шынныг кижиниң хырны тодуг,
а бузуттуг улустуң хырны куруглаар ^u.