Pro 19 | TyvTUV | STEP | Кем-буруу кылбайн амыдырап чоруур ядыы кижи мелегей мегечиден дээре .

‏ Proverbs 19

1 Кем-буруу кылбайн амыдырап чоруур ядыы кижи мелегей мегечиден дээре ^a.
2 Билиг чокта, күзел-чүткүл эки болбас,
далашкан буттар бачытче базар ^b.
3 Кижини оруундан бодунуң мелегей чоруу астырар ^c,
а ооң чүрээ Дээрги-Чаяакчыга хорадаар.
4 Бай-шыдалдыг кижиге эш-өөр муңчок,
а ядыы кижини эш-өөрү каапкаш баар ^d.
5 Мегелеп херечилээр кижи кеземчеден чайлап шыдавас;
аксындан меге дүжүрбес кижи камгалал албас ^e.
6 Ызыгуурлуг кижилерге чашпаалаар улус-ла хөй ^f,
белек сунар кижи-биле шупту улус найыралдажыр.
7 Ядыы кижини ха-дуңмазы безин көөр хөңнү чок ^g,
оон туржук эш-өөрү дескелээр:
ол чугаалажыр дээш далажып баарга, олар арлы берген боор.
8 Бодунга ынак кижи угаан дилээр:
сарыылдыг чурттап чорааш, ачылыг чүүлдү тып алыр ^h.
9 Мегелеп херечилээр кижи кеземчеден чайлап шыдавас,
аксындан меге дүжүрбес кижи өлүп каар ⁱ
10 Мелегей кижиниң каас-коя чурттаары,
кул кижиниң нояннарны чагырары ужурга таарышпас ^j.
11 Мерген угаанныг кижи белен-селен ажынмас ^k;
ат-алдар – буруулуг херектерни өршээринде.
12 Хаанның килеңи – арзылаң ырланганы дег ^l,
а ээ көрүүшкүнү – оът-сигенде чаъс-шалың дег.
13 Мелегей оол – ачазынга буураашкын ^m;
хыйланчак кадай ⁿ – дамдылаар ойбак-дыдык дээвиир дег.
14 Бажың-балгат биле байлакшыл – адалардан келген өнчү,
а угаангыр кадай – Дээрги-Чаяакчыдан келген белек ^o.
15 Чалгаа чорук кижини уйгу хавы кылып каар,
а салгаа чорук – аштадыр ^p.
16 Чагыгны кадагалаар кижи амы-тынын кадагалап аар ^q,
а оруктарын ылгап шыдавас кижи өлүп каар.
17 Ядамыкка хайырлал бээр кижи Дээрги-Чаяакчыга чээли кылганы ол ^r;
Дээрги-Чаяакчы аңаа ачы-дузазы дээш шаңналын бээр ^s.
18 Идегел бар турда, оглуңну кижизит ^t;
ону чок кылып алдың халак ^{▼▼ Азы: «Ооң алгы-кышкызы сени дүвүретпезин».}.
19 Хорадаачал кижи торгаал төлезин,
ону бир удаа амдажыдар болзуңза, ам-даа кезедир апаар сен.
20 Арга-сүмени дыңна, сургаалды хүлээп ал,
ынчан алызы барып мерген угаанныг апаар сен.
21 Кижиниң чүрээнде бодал-ла хөй,
ынчалза-даа кайызының чогуп бүдери Дээрги-Чаяакчының шиитпиринден хамааржыр ^v.
22 Улус аразында шынчы чорук үнеледир ^{▼▼ Азы: «Энерелдиг боору улуска өөрүнчүг».};
ядыы кижи мегечи кижиден дээре.
23 Дээрги-Чаяакчыдан коргары амыдыралче орук изээр ^x;
ынчаар кылып турар кижи айыыл-халапка алыспайн, дыштыг удуур.
24 Чалгаа кижи ^y холу-биле тавакта чемни ап алза-даа,
аксынга чедирбес ^z.
25 Кочуургак кижини кезедир болзуңза, кенен улус боданы бээр,
а угаанныг кижини чемелээр болзуңза, ооң угааны улгадыр ^aa.
26 Оглу ачазын хоозурадыр болза, авазын үндүр сывырар болза,
ыянчыг, бужар кижи болур ^ab.
27 Оглум! Сургаалды дыңнавас болзуңза,
угаангыр сөстер чогундан сотка орар сен.
28 Дүржок херечи шынныг шииткелди дорамчылап кочулаар;
кем-буруу – бузуттуг улустуң сыырар аъш-чеми дег ^ac.
29 Кочуургак кижи – шииткелден,
мелегей кижиниң ооргазы – шыкпыыштан чайлавас ^ad.