Pro 22 | TyvTUV | STEP | Эки ат-сураг байлакшылдан күзенчиг; улуска эки көрдүрери алдын биле мөңгүнден дээре .

‏ Proverbs 22

1 Эки ат-сураг байлакшылдан күзенчиг; улуска эки көрдүрери алдын биле мөңгүнден дээре ^a.
2 Бай болгаш ядыы кижини дөмей болдуруп турар чүүл бо-дур:
оларның иелдирзин Дээрги-Чаяакчы чаяаган болгай ^b.
3 Угаанныг кижи айыыл көргеш, чашты бээр,
а кенен улус олче уткуштур баргаш, кеземче алыр ^c.
4 Биче сеткилдиг болза база Дээрги-Чаяакчыдан коргуп чоруур болза,
байлакшыл, алдар-хүндү база узун назын чедип кээр ^d.
5 Бак кижиниң оруунда – теннер биле дузактар бар ^e,
амы-тынын кадагалаар кижи ынаар барбас.
6 Аныяк оолду шын орукче эң эгезинде үндүрүп каг –
кырый-даа бергеш, оон өскээр барбас ^f.
7 Бай кижи ядыыларны чагырар,
а өрелиг кижи чээли кылган кижиниң кулу апаар.
8 Чөптүг эвес чорук тарыыр кижи айыылды ажаап алыр ^g,
ооң дарлалының килеңи узуткаттырар.
9 Экииргек кижи алгыш-йөрээл дыңнаар,
чүге дээрге ядыы кижи-биле аъш-чемин үлежип турар-дыр ^h.
10 Кочуургак кижини сывырып чорудуптарга,
алгыш-кырыш арлып чидер,
чаргы-чаалы болгаш аас-дыл соксай бээр ⁱ.
11 Чүректиң арыынга ынак база аас-сөзү чаагай кижи
хаанга ^j чоок апаар ^{▼▼ Азы: «Чүректиң арыынга ынак кижиниң аас-сөзү чаагай, ол хаанга чоок болур».}.
12 Дээрги-Чаяакчы билигни чүүлзүнүп, кадагалаар,
кара сагыштыг кижиниң сөстерин буруу шавар.
13 Чалгаа кижи ^l мынча дээр:
«Даштын арзылаң тур ^m, бажыңдан үнер-ле болзумза, өлгеним ол!»
14 Өске кижи кадайының аас-сөзү – ханы хооргал-ла ⁿ,
Дээрги-Чаяакчыга каргаттырган кижи ынаар кээп дүжер ^o.
15 Аныяк оолдуң медерелин тенек чорук ээлээн болур,
шыкпыыш-биле кижизидилге ону үндүр сывырыптар ^p.
16 Ажык-кончаа сүргеш, ядамыкты дарлаары-даа,
бай кижиге белек бээри-даа кижини каражага таварыштырар ^q.

Үжен мерген бодал

17 Кулааң ээктиргеш, мерген угаанныгларның сөстерин дыңна,
мээң билир чүвемни тооп дыңна ^r:
18 бо сөстерни чүрээңге шыгжап чоруур болзуңза, сеңээ тааланчыг болур,
олар кезээде сээң аксыңдан дүшпезин;
19 Дээрги-Чаяакчыга идегеп чорзун дээш,
мен бөгүн сени оларга өөредип турарым бо.
20 Мен сеңээ үжен мерген бодалды ^{▼▼ «Үжен мерген бодал» деп сөстерниң болгу дег өске уткалары: «Үш катап», «Ооң мурнунда».} бижип бердим,
арга-сүме биле билигни тып алыр сен.
21 Олар сени алыс шынның сөстеринге өөредип каар,
ынчан сени башкарып турар улуска харыы тудуп шыдаар сен.

22 Ядыы-ла кижи-дир дээш, ядамыкты үптеп-тонава,
түреңги диленчини шииткел черинге хомудатпа ^t,
23 чүге дээрге Дээрги-Чаяакчы оларның чаргызын үзер ^u,
оларны түреткен кижиниң амы-тынын алгаш баар.

24 Килеңнээчел кижи-биле өңнүктешпе,
кылыктыг кижи-биле эдеришпе,
25 оон башка оларның изин истээш,
бодуңга-ла ая-дузак салып аар сен.

26 Өске кижиниң өре-ширези дээш дагдынып,
улус-биле хол тудушпайн көр;
27 сээң төлеп бээр чүвең чок апаар болза,
чыдар дөжээңни безин хунаап алыр болгай ^v.

28 Ада-өгбелерниң шаг шаанда тургузуп кааны
хувааглыг чер демдеглээр чагыны шимчетпе ^w.

29 Бодунуң ажыл-херээнге мергежээн кижини көрген сен бе?
Ол карачал улуска эвес, а хааннарга бараан болур.